Hipotiroidi ve Hashimoto Tiroidi

Hipotiroidi ve Hashimoto Tiroidi

Tiroid bezi, vücudun enerji dengesini ve metabolizmasını düzenleyen önemli bir endokrin organdır. Hipotiroidi ve Hashimoto tiroiditi, tiroid fonksiyonlarının bozulmasına neden olan iki yaygın rahatsızlıktır.

✔ Hipotiroidi, tiroid hormonlarının (T3 ve T4) yetersiz üretildiği bir durumdur. En yaygın nedeni Hashimoto tiroiditidir.
✔ Hashimoto tiroiditi, otoimmün bir hastalık olup, bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırması sonucu kronik iltihaplanma ve hormon üretiminde azalma ile karakterizedir.

Bu hastalıklarda beslenme, metabolizmayı düzenleme, tiroid fonksiyonlarını destekleme ve semptomları hafifletme açısından kritik bir rol oynar. Bu makalede, bilimsel verilere dayanarak hipotiroidi ve Hashimoto'da beslenme ilkelerini, hangi besinlerden kaçınılması gerektiğini ve örnek menüleri detaylıca ele alacağız.

1. Hipotiroidi ve Hashimoto’da Beslenmenin Önemi

Tiroid hormonlarının üretimi için bazı besin öğelerine ihtiyaç duyulur. Yanlış beslenme, tiroid fonksiyonlarını olumsuz etkileyerek semptomları kötüleştirebilir.

✔ Doğru beslenme ile:

• Metabolizmayı hızlandırmak,

• İltihabı azaltmak,

• Bağışıklık sistemini desteklemek,

• Sindirimi iyileştirmek ve kilo yönetimini kolaylaştırmak mümkündür.

Yapılan araştırmalar, iyot, selenyum, çinko, omega-3 ve D vitamini gibi besin öğelerinin tiroid sağlığı için kritik olduğunu göstermektedir (Wang et al., 2019).

2. Hipotiroidide Beslenme İlkeleri

Hipotiroidide temel amaç, metabolizmayı destekleyen ve tiroid hormonlarının üretimini artıran besinleri tüketmektir.

???? Tüketilmesi Gereken Besinler

✔ İyot İçeren Gıdalar: Tiroid hormonlarının sentezi için gereklidir.
✅ İyotlu tuz, deniz yosunu (nori, kombu, wakame), balık, karides, yumurta, süt ürünleri

✔ Selenyum Kaynakları: Oksidatif stresi azaltarak tiroid fonksiyonlarını destekler.
✅ Brezilya cevizi (günde 2-3 adet yeterlidir), hindi, ton balığı, yumurta

✔ Çinko İçeren Gıdalar: Tiroid hormon sentezini destekler.
✅ Kırmızı et, kabak çekirdeği, nohut, mercimek

✔ D Vitamini: Otoimmün hastalıklarda düşük D vitamini seviyeleri yaygındır.
✅ Güneş ışığı, somon, sardalya, yumurta sarısı, D vitamini takviyesi

✔ Omega-3 Yağ Asitleri: İltihabı azaltır ve bağışıklık sistemini destekler.
✅ Somon, ceviz, keten tohumu, chia tohumu

✔ B Vitaminleri: Enerji üretimini destekler ve yorgunluk hissini azaltır.
✅ Tam tahıllar, yumurta, avokado, koyu yeşil yapraklı sebzeler

???? Kaçınılması Gereken Besinler

❌ Guatrojenik Gıdalar: Tiroid hormon üretimini baskılayabilir.
???? Çiğ lahana, brokoli, karnabahar, turp, brüksel lahanası (pişirildiğinde etkileri azalır)

❌ İşlenmiş ve Rafine Şeker İçeren Besinler: Kan şekerinde dalgalanmalara neden olabilir.
???? Beyaz ekmek, tatlılar, şekerli içecekler

❌ Gluten İçeren Besinler: Hashimoto hastalarında gluten hassasiyeti yaygındır.
???? Buğday, arpa, çavdar (glütensiz alternatifler tercih edilebilir)

❌ Soya Ürünleri: Tiroid hormonlarının emilimini engelleyebilir.
???? Soya sütü, tofu, soya fasulyesi

❌ Aşırı Kafein ve Alkol: Tiroid fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir.
???? Fazla kahve ve alkol tüketimi sınırlandırılmalıdır.

3. Hashimoto Tiroiditinde Beslenme İlkeleri

Hashimoto otoimmün bir hastalık olduğu için iltihabı azaltan ve bağışıklık sistemini destekleyen bir beslenme düzeniuygulanmalıdır.

Hashimoto hastalarında enflamasyonu artıran yiyeceklerden kaçınmak çok önemlidir.

???? En İyi Beslenme Yaklaşımları

✔ Otoimmün Protokol Diyeti (AIP)

• Gluten, süt ürünleri, işlenmiş gıdalar, şeker ve baklagilleri elimine eder.

• İltihabı azaltarak bağışıklık sistemini dengelemeyi hedefler (Wahls et al., 2018).

✔ Glutensiz ve Süt Ürünlerinden Arındırılmış Beslenme

• Araştırmalar, glutenin Hashimoto hastalarında tiroid hasarını artırabileceğini göstermektedir (Virili et al., 2018).

✔ İltihap Azaltıcı Beslenme

• Sebze ağırlıklı, omega-3 yağ asitleri içeren ve antioksidan yönünden zengin bir diyet önerilir.

4. Hipotiroidi ve Hashimoto İçin Örnek Günlük Beslenme Programı

Kahvaltı

✅ 2 haşlanmış yumurta (iyot ve selenyum kaynağı)
✅ 1 dilim tam buğday ekmeği veya glütensiz ekmek
✅ Avokado ve zeytin (sağlıklı yağlar)
✅ Şekersiz bitki çayı (ıhlamur, adaçayı)

Ara Öğün

✅ 1 avuç ceviz veya 2 adet Brezilya cevizi
✅ 1 bardak kefir

Öğle Yemeği

✅ Izgara somon veya hindi eti
✅ Bol yeşillikli salata (zeytinyağı, limon ve keten tohumu ile)
✅ 1 kase yoğurt (laktoz intoleransı varsa hindistan cevizi yoğurdu)

Ara Öğün

✅ 1 yemek kaşığı chia tohumu + badem sütü ile hazırlanmış puding
✅ 1 küçük elma

Akşam Yemeği

✅ Kırmızı mercimek çorbası
✅ Izgara sebzeler (kabak, havuç, patlıcan)
✅ 1 kase nohutlu veya kinoalı salata

Gece

✅ Papatya veya melisa çayı
✅ 1 avuç badem

Sonuç

Hipotiroidi ve Hashimoto tiroiditinde beslenme düzeni, tiroid hormonlarının düzgün çalışmasını desteklemek için kritik bir rol oynar.

• Hipotiroidide iyot, selenyum, çinko ve omega-3 açısından zengin gıdalar tercih edilmelidir.

• Hashimoto hastalarında gluten ve süt ürünlerinden kaçınılmalı, anti-inflamatuar besinler tüketilmelidir.

Daha sağlıklı bir yaşam için kişiye özel bir beslenme planı oluşturmak ve diyetisyen desteği almak büyük önem taşır.

Kaynaklar:

• Wang et al., 2019. "Nutritional Aspects in Thyroid Diseases."

• Wahls et al., 2018. "Autoimmune Protocol Diet and Its Effect on Inflammation."

• Virili et al., 2018. "Gluten-Free Diet and Hashimoto’s Thyroiditis."